Publikacja mgr Alicji Fudali i dr hab. Barbary Pietrzak z Zakładu Hydrobiologii o osobowości ryb

To, czy ryba pokona przepławkę i tym samym ominie przeszkodę w postaci tamy na rzece, może zależeć nie tylko od gatunku, do którego należy, ale też od tego, czy jest osobnikiem śmiałym lub eksploracyjnym.

Mgr Alicja Fudali i dr hab. Barbara Pietrzak z Zakładu Hydrobiologii są autorkami przeglądu literatury na temat roli osobowości w tym, jak ryby radzą sobie z wyzwaniami współczesnego świata. Artykuł „Fish personalities in the Anthropocene” ukazał się niedawno w czasopiśmie „Ecohydrology & Hydrobiology”.

O osobowościach u zwierząt ekolodzy behawioralni mówią, gdy obserwują trwałe różnice w zachowaniu między osobnikami w obrębie gatunku. To mogą być różnice np. w skłonności do podejmowania ryzyka albo kontaktu z innymi osobnikami, a występują u zwierząt od dafni i mszyc po człowieka.

Ryby są częstym obiektem badań nad międzyosobniczymi różnicami w behawiorze i autorki artykułu prezentują wybór opublikowanych wcześniej dowodów istnienia różnic między osobnikami, a też przyczyn i konsekwencji śmiałości, eksploracyjności, aktywności, agresywności i towarzyskości u ryb. To w tych pięciu wymiarach ekolodzy zwykle rozpatrują osobowości zwierząt.

Siedliska słodkowodne oraz ich mieszkańcy są zarówno nieproporcjonalnie różnorodne biologicznie, jak i zagrożone w obliczu globalnego kryzysu środowiskowego. Trzy główne zagrożenia, które autorki biorą pod lupę to tworzenie zapór na rzekach, zmiana klimatu i zanieczyszczenie wody. Dotychczasowe badania pokazują m.in. że te węgorze i trocie, które mają większą skłonność do podejmowania ryzyka w sytuacji zagrożenia albo, w nieobecności zagrożenia, do poznawania nowej przestrzeni, mają płynąc w górę rzeki większe szanse skorzystać z przepławki przy zaporze niż mniej śmiałe lub mniej eksploracyjne węgorze i trocie. Z kolei podczas wędrówki w dół rzeki, dla łososi kluczem do sukcesu i nie skończenia w turbinie zdaje się być ich ogólna aktywność ruchowa.

Tymczasem, zarówno wyższe temperatury, jak i wszechobecne teraz w wodach powierzchniowych pochodne leków i inne wprowadzane przez człowieka substancje prowadzą często do zmiany udziału śmiałych, aktywnych czy agresywnych osobników w populacjach ryb. To może mieć przełożenie na funkcjonowanie całych słodkowodnych sieci troficznych.

Punktem wyjścia i inspiracją dla opublikowanej właśnie pracy przeglądowej była praca licencjacka Alicji Fudali przygotowana pod opieką Barbary Pietrzak na współtworzonym przez Wydział Biologii kierunku Antropozoologia.