Otwarcie Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK w Urwitałcie

„Otworzyliśmy dziś centrum dydaktyczno-badawcze, które ma zajmować się także ochroną przyrody, a jednocześnie jest wynikiem dobrej relacji z miastem Mikołajki i województwem warmińsko-mazurskim. Uniwersytet musi kształtować kulturę życia i współpracy” – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, podczas uroczystości otwarcia Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK w Urwitałcie. Wydarzenie odbyło się 23 listopada 2023 r.

„Budynki Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej w Urwitałcie pięknie wkomponowały się w przyrodę, są jej częścią. Czuje się tu klimat, który tworzą okoliczne drzewa i jezioro Łuknajno. Człowiek, który wchodzi tutaj, czuje się dobrze. Dlatego tak ważna jest przyroda, którą należy chronić, szanować i rozumieć” – dodał rektor Nowak.

„Każda pasja rozpoczyna się od zachwytu. Chcemy pokazać biologię jako przedmiot, który nie nuży, ale zachwyca. Mamy nadzieję, że właśnie ta wystawa, poświęcona różnorodności biologicznej małych zbiorników, będzie temu służyć” – stwierdził prof. Krzysztof Spalik, dziekan Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.

„Ochrona przez edukację to jeden z najważniejszych aspektów tego projektu. Bez akceptacji społecznej trudno chronić gatunki zwierząt oraz zagrożone siedliska. Liczę, że dzieci i młodzież z regionu, ale także z całej Polski, będzie mogła korzystać z Centrum i poznawać Krainę Wielkich Jezior Mazurskich” – dodał Grzegorz Górecki, kierownik Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK.

Wykład inauguracyjny pod tytułem „Z perspektywy kumaka: tajemnice mokradeł i oczek wodnych” wygłosił dr hab. Wiktor Kotowski, profesor Wydziału Biologii UW.

Dzięki realizacji projektu Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej w Urwitałcie dotychczasowa stacja badawcza Uniwersytetu Warszawskiego, której początki sięgają lat 70. XX w., została zmodernizowana. Głównym celem projektu jest ochrona bioróżnorodności. Pierwszym zadniem jest czynna ochrona przyrody głównie zrealizowana w postaci działań małej retencji w okolicach Jeziora Łuknajno. Drugim zadaniem jest ochrona przyrody poprzez kształtowanie świadomości ekologicznej na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, a także popularyzację wiedzy o środowisku przyrodniczym Warmii i Mazur.

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK, działające przy Wydziale Biologii UW, to zespół dwóch budynków zaprojektowanych na planie koła. Pierwszy z nich pełni funkcję edukacyjną – mieści się w nim wystawa dotycząca ekosystemu małych zbiorników wodnych. Ekspozycja przedstawia przyrodę Warmii i Mazur oraz jej związki z człowiekiem. Tematyka wystawy koncentruje się wokół małych zbiorników wodnych i ekosystemów bagiennych. Drugi budynek pełni funkcje dydaktyczną – mieszczą się w nim laboratoria, a także sala seminaryjna wraz z zapleczem noclegowym. Przeznaczony jest on głównie do prowadzenia zajęć edukacyjnych i badań naukowych z dziedziny szeroko rozumianych nauk o środowisku. Prowadzone tu lekcje, m.in. z ekologii ekosystemów wodnych i lądowych, ochrony ekosystemów bagiennych czy siedliskoznawstwa, zapewniają swobodny kontakt z przyrodą.
Oba obiekty wtapiają się w otoczenie, a ich elewacje pokrywają rośliny. Zastosowano w nich innowacyjne i ekologiczne rozwiązania techniczne: prefabrykaty, maty kapilarne, głębinową pompę ciepła zasilaną fotowoltaiką, instalację wody szarej.

Budynki zostały zaprojektowane przez Biuro Architektoniczne Kwadratura z Warszawy. Inwestorem projektu jest Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Autorem koncepcji jest Tomasz Aleksander Mielczyński, a generalnym wykonawcą Przedsiębiorstwo Budowlane Szczuka.

Projekt został zrealizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020. Kwota dofinansowania unijnego to około 23,8 mln zł, zaś wartość całej inwestycji szacowana jest na ponad 35,6 mln zł. Budowa rozpoczęła się w 2020 r., a zakończenie inwestycji nastąpiło w 2023 r.

Fot. Mateusz Klimek