Dr Anna Karnkowska stypendystką 20. edycji programu L’Oréal-UNESCO dla Kobiet i Nauki

Dr Anna Karnkowska z Instytutu Biologii Ewolucyjnej Wydziału Biologii została stypendystką 20. edycji programu L’Oreal-UNESCO dla Kobiet i Nauki, w kategorii habilitanckiej. Gratulujemy!

“W moich badaniach analizuję sekwencję genomów protistów, czyli jednokomórkowych organizmów eukariotycznych, które w przeciwieństwie do bakterii mają jądro komórkowe. W ten sposób poszukuję odpowiedzi na pytania dotyczące ewolucji komórki eukariotycznej oraz roli tych organizmów w ekosystemach” – mówi o swoich badaniach dr Anna Karnkowska.

Podczas stażu podoktorskiego na Uniwersytecie Karola w Pradze naukowczyni wykazała, że jednokomórkowiec Monocercomonoides całkowicie utracił mitochondrium – jako jedyny wśród wśród organizmów eukariotycznych. Odkrycie to jest kluczowe dla zrozumienia funkcjonowania i ewolucji komórki eukariotycznej. Monocercomonoides jest obiecującym organizmem modelowym ponieważ pokazuje, że, w pewnych szczególnych warunkach, możliwe jest utrzymanie złożonej maszynerii komórkowej mimo braku mitochondrium. Można go również wykorzystać do badań eksperymentalnych nad funkcjami białek jednocześnie zaangażowanych w procesy zlokalizowane w mitochondriach, jak i w innych częściach komórki.

Aby określić ogólne wzorce organelli, badaczka analizuje kilka grup wolno żyjących i pasożytniczych mikroorganizmów eukariotycznych (protistów), które mają zredukowane organella. Proces redukcji organelli często towarzyszy przejściu z wolno żyjącego trybu życia na pasożytniczy. W konsekwencji pasożyty często mają zredukowane plastydy i mitochondria, które – choć utraciły większość swoich funkcji – są wciąż niezbędne dla funkcjonowania tych organizmów. Badania z zakresu genomiki porównawczej umożliwiają identyfikację kluczowych procesów zachowanych w zredukowanych organellach pasożytów, które to procesy mogą stać się dogodnym celem nowych terapii skierowanych przeciw tym pasożytom.

Od niedawna dr Anna Karnkowska bada także rolę protistów w ekosystemach słodkowodnych. W tych badanych stosuje metody sekwencjonowania wysokoprzepustowego, które umożliwiają poznanie składu zespołów mikroorganizmów i przeprowadzanych przez nie procesów w zbiornikach wodnych. Ponadto badaczka próbuje wykryć interakcje pomiędzy różnymi protistami oraz pomiędzy protistami i bakteriami. W obszarze zainteresowań są zwłaszcza relacje symbiotyczne i pasożytnicze oraz rola protistów jako rezerwuaru bakterii chorobotwórczych. Badania te są szczególnie istotne ze względu na zmieniający się klimat i postępującą eutrofizację wód, które wpływają zarówno na skład mikroorganizmów, jak i ich interakcje.

Jak informują organizatorzy, Polska była pierwszym krajem, w którym zorganizowano lokalną edycję inicjatywy For Women in Science. Roczne stypendia stanowią nagrodę za dotychczasowy wkład badaczek w rozwój nauki oraz pasję i zaangażowanie w wykonywaną pracę. Od 2001 r. w ten sposób wyróżniono 105 Polek, w tym 6 w jubileuszowej 20. edycji. Przewodniczącą jury jest prof. dr hab. Ewa Łojkowska.