Naukowcy z Wydziału Biologii współautorami artykułu o zachowaniu dzikich gryzoni

Międzynarodowy zespół naukowców zaobserwował, że dziko żyjące gryzonie są zdolne do celowego oszustwa. Tak wysokie zdolności poznawcze dotychczas były przypisywane ptakom krukowatym i wyższym ssakom naczelnym. W badaniach uczestniczyli naukowcy z Wydziału Biologii UW, a wyniki obserwacji zostały opisane w czasopiśmie „Royal Society Open Science”.

Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego: prof. Piotr Bębas i dr Marcin Chrzanowski z Wydziału Biologii UW, oraz prof. Rafał Stryjek z Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk przez ponad rok badali zachowania myszarek polnych w ich naturalnym środowisku życia. Obserwację prowadzili na warszawskiej Białołęce, w pobliżu rezerwatu przyrody Łęgi Czarnej Strugi.

Naukowcy zaobserwowali, że podczas ucieczki przed innymi osobnikami konkurującymi z nimi o pokarm myszarki wykazywały się sprytem. Oznacza to, że dziko żyjące gryzonie mogą być poznawczo zdolne do celowego oszustwa – zachowania wymagającego bardzo wysokich zdolności poznawczych, dotychczas przypisywanych głównie ptakom krukowatym i wyższym ssakom naczelnym, w tym ludziom.

Obserwacja sprytu gryzoni była efektem ubocznym szerszych obserwacji. Naukowcy chcieli sprawdzić reakcje gryzoni na naturalne, spotykane w środowisku zapachy (np. lisów), które potencjalnie mogą odstraszać te zwierzęta. Podczas walidacji eksperymentu, gdy wybierali najlepszy model badań, badacze natknęli się na celowe zachowania myszarek.

Do monitoringu użyli samodzielnie skonstruowanych komór obserwacyjnych. Ich budowa pozwala na swobodne przemieszczanie się w nich gryzoni. Komory są wyposażone w kamery pozwalające na obserwację zachowania zwierząt, zarówno w dzień, jak i w nocy. Na bieżąco są też rejestrowane warunki panujące w środowisku, a także temperatura ciała gryzoni.

– Szczegółowe badania dotyczące behawioru gryzoni, które są prowadzone w środowisku ich życia nie są częste. Zwykle obserwacje są prowadzone w laboratorium. Niemniej, nawet przy zachowaniu warunków najbardziej optymalnych dla rozwoju zwierząt i dbałości o zachowanie ich dobrostanu, nadal nie możemy wykluczyć wielu zmiennych wpływających na ich naturalne zachowanie, którego wiele aspektów pozostaje nieodkrytych. Naszej uwadze może umykać wiele ciekawych aspektów życia zwierząt – mówi prof. Bębas.

Wyniki obserwacji naukowcy opublikowali w „Royal Society Open Science”. Odkrycie może mieć istotne znaczenie nie tylko dla psychologii gryzoni, ale również dla badań nad intencjonalnością u zwierząt i teorią umysłu.

Publikacja artykułu oraz urządzenia wykorzystane do obserwacji zostały sfinansowane ze środków programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.

Fot. Rafał Stryjek, Myszarka polna (Apodemus agrarius).