„Kosmos” 1/2023

Serdecznie zapraszamy do lektury pierwszego numeru czasopisma „Kosmos” wydanego w 2023 r. (tom 72, nr 1): Varia. Wszystkie artykuły są dostępne online na stronie: https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos.

Zeszyt otwiera wspomnienie o Profesorze Leszku Kuźnickim, którego pożegnaliśmy 3 lutego br. Wspominamy nie tylko wybitnego uczonego, wielkiej klasy erudytę i dobrego człowieka, ale także wieloletniego współpracownika „Kosmosu”. W naszej Radzie Redakcyjnej zasiadał przez wiele lat, a w ostatnich kilku kadencjach przewodniczył temu gremium, wspierając nas swoim autorytetem i mądrością życiową. Żegnamy Pana Profesora z wielkim żalem.

Obecne Varia zdominowało (przypadkowo) zdrowie człowieka. Znajdziemy między innymi artykuł omawiający aktualne problemy transplantologii, będącej niekiedy jedynym ratunkiem dla pacjentów dotkniętych nieodwracalnym uszkodzeniem jednego z narządów. Kolejny tekst dotyczący zdrowia człowieka opisuje diagnostykę młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, choroby częstej u dzieci i młodzieży, z wieloma jeszcze niewyjaśnionymi mechanizmami i kryteriami diagnostycznymi. Mamy ponadto opis roli odpowiednio dobranej diety we wspomaganiu leczenia uciążliwych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, występujących także u sportowców. Ten obszar zawartości nr 1/2023 uzupełnia spory pakiet informacji o terapeutycznych możliwościach propolisu, pochodzącego od pszczół bardzo obiecującego surowca do zwalczania wielu dolegliwości infekcyjnych.

Problemy biologii zwierząt prezentują artykuły omawiające pasożyty i parazytoidy pająków oraz ciężkie życie płazów i gadów w polskich warunkach braku troski o środowisko, utrudnione jeszcze przez niefrasobliwe wprowadzanie gatunków inwazyjnych – lektura „Kosmosu” powinna zaalarmować „odpowiednie czynniki”. Parazytologia pająków, to z dużą erudycją opisana w dwóch artykułach zarówno biologia pająków jak i ich pasożytów, atakujących na każdym etapie rozwoju osobniczego. Starannie wykonane ryciny własne pierwszej autorki dopełniają wielką wartość naukową (rzec można – podręcznikową) zamieszczonych artykułów.

I na koniec, last but not least: gryka zwyczajna „super-żywność XXI wieku”! Z wielką pieczołowitością opisana ta bezcenna, jak się wydaje, roślina uprawna o ponadprzeciętnych wartościach odżywczych i potencjale farmakologicznym nasion, która także w pełni zasłużyła na pokazanie się na okładce tego numeru „Kosmosu”.

Tradycyjne recenzje książek niemieckojęzycznych, przygotowane przez prof. Kośmickiego przedstawiają głównie ogrody i parki – zawierają porady praktyczne, istotne zwłaszcza w świetle nieuchronnych zmian klimatu. Ostrzeżenia przed nadmiernymi suszami i wysokimi temperaturami skierowane na taki dobór roślin, aby sobie mogły w tych warunkach poradzić, nie zmuszając ogrodnika do nadmiernej pracy, zbyt wygórowanych kosztów a wreszcie – nie grożąc niepowodzeniami, szczególnie bolesnymi dla pasjonatów ogrodnictwa.

Zapraszamy do lektury i rychłego spotkania z czasopismem „Kosmos” 2/2023, które będzie poświecone tematowi ogrodów botanicznych.

Wydział Biologii UW jest współwydawcą kwartalnika „Kosmos”.

Autorem projektu okładki jest dr hab. Paweł Pomorski, prof. Instytutu Nenckiego PAN.