Dr Anna Łasica współautorką artykułu w czasopiśmie “mBio”
Dr Anna Łasica z Zakładu Genetyki Bakterii Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego jest współautorką artykułu dotyczącego funkcjonowania białka PorZ bakterii Porphyromonas gingivalis. Tekst został opublikowany na łamach czasopisma “mBio” (IF – 6,78)
Tytuł pracy to “PorZ, an essential component of the type IX secretion system of Porphyromonas gingivalis, delivers anionic limpopolysaccharide to the PorU sortase for transpeptidase processing of T9SS cargo proteins”. Pierwszymi autorami tekstu są dr inż. Mariusz Madej oraz dr Zuzanna Nowakowska. Badania przeprowadził międzynarodowy zespół (w skład którego wchodzą naukowcy z Polski, Danii, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii) pod kierownictwem prof. dr hab. Jana Potempy z Uniwersytetu Jagielońskiego.
W opublikowanym artykule autorzy odkryli i opisali funkcję białka PorZ, niedawno zidentyfikowanego nowego elementu systemu sekrecji typu IX (ang. Type-IX secretion system – T9SS Periogate) Porphyromonas gingivalis.
P. gingivalis to główna bakteria odpowiedzialna za rozwój paradontozy – chronicznej infekcji przyzębia prowadzącej nie tylko do utraty zębów, ale też do poważnych powikłań m.in. w układzie krążenia, oddychania czy systemie immunologicznym. Ostatnie doniesienia wskazują również na związek infekcji P. gingivalis z rozwojem choroby Alzheimera.
W procesie patogenezy bakteria ta wykorzystuje unikatowy system sekrecji typu IX (T9SS) obecny jedynie u bakterii z gromady Bacteroidetes. System ten zbudowany jest głównie z białek Por tworzących kompleks w błonie zewnętrznej i przestrzeni peryplazmatycznej. Struktura oraz wzajemne relacje poszczególnych komponentów są jeszcze słabo poznane, natomiast znany jest ogólny mechanizm działania oraz cechy i funkcje niektórych transportowanych substratów. Wśród nich znajdują się główne czynniki wirulencji P. gingivalis – gingipainy (Kgp, RgpA i RgpB) czyli enzymy o wysokim potencjale proteolitycznym zarówno wobec bakteryjnych, jak i eukariotycznych białek. Substraty T9SS posiadają charakterystyczną sekwencję na C-koncu (CTD – C-terminal domain), która jest rozpoznawana i odcinana przez powierzchniową sortaze PorU podczas transportu na zewnątrz komórki bakteryjnej. W miejsce CTD, PorU dołącza lipopolisacharyd A (A-LPS), służący jako element kotwiczący substrat w osłonach P. gingivalis.
Co ciekawe, białko PorZ, obiekt badań prezentowanej pracy, jest zarówno białkiem wydzielanym przez T9SS, jak i funkcjonalnym elementem systemu. Autorzy pracy w “mBio” udowodnili, że PorZ odpowiedzialne jest za dostarczenie cząsteczki A-LPS do PorU, wyjaśniając tym samym mechanizm prawidłowego zakończenia procesu transportu niektórych czynników wirulencji P. gingivalis.
Dr Anna Łasica już w 2016 r. opublikowała wyniki badań, które dotyczyły kluczowej roli PorZ w prawidłowym funkcjonowaniu T9SS, a rok później w pracy przeglądowej przedstawiła historię odkrycia samego systemu transportu, jak również mechanizm jego funkcjonowania. Jej zdaniem, zrozumienie mechanizmów transportu białek – procesów wpływających na wirulencję bakterii jest niezbędne do planowania odpowiednich działań prewencyjnych i terapeutycznych.
Obecnie dr Anna Łasica jest Edytorem goszczącym (Guest Editor) razem z prof. dr hab. Janem Potempą w ramach Specjalnego numeru czasopisma “Pathogens” pod tytułem “Virulence Factors of Periodontal Pathogens: Secretion, Function and Interaction with Host Immune Responses”.