Stanowisko Rady Wydziału Biologii UW w sprawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

Stanowisko Rady Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego
z dnia 2 listopada 2020 r.

w sprawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności przerywania ciąży z powodu ciężkiego upośledzenia płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu

22 października 2020 roku Trybunał Konstytucyjny zdecydował o niekonstytucyjności artykułu 4a ust. 1 pkt 2 Ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 r.: „Przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy (…) badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu”.

Trybunał uzasadnił swoją decyzję konstytucyjną ochroną życia ludzkiego od poczęcia. My, biolodzy, postrzegamy stawanie się zapłodnionej komórki jajowej pełnoprawną istotą ludzką jako proces, a nie jednorazowy akt. Proces, którego genetyczne podstawy mogą być nieprawidłowe albo który może ulec poważnemu zaburzeniu, wskutek czego dziecko nie będzie nigdy samodzielne albo jego życie będzie krótkie i pełne cierpienia. Ciężkie i nieodwracalne upośledzenie płodu albo nieuleczalna choroba zagrażająca życiu dziecka, o których wspomina ustawodawca, to nie tylko trisomia 21, ale także znacznie cięższe zespoły Edwardsa i Pataua, bezczaszkowie, bezmózgowie, holoprozencefalia itd. To także choroby, w których krótkie życie dziecka jest ciągłym, niemożliwym do ukojenia bólem, zarówno dla niego, jak i obserwujących jego ból rodziców. To przede wszystkim olbrzymia trauma dla matki, często trudna do zniesienia i rzutująca na całe późniejsze życie. w wypadku nieletalnych zaburzeń to zobowiązanie rodziców do całodobowej opieki przez całe życie potomka, nierzadko skutkujące rozpadem życia rodzinnego i osobistego. Jak pokazują badania, ciężar wychowywania niepełnosprawnych lub chorych dzieci spada przede wszystkim na kobiety. w takich sytuacjach wczesne przerwanie ciąży – decyzja częstokroć trudna i dramatyczna – jest działaniem, które zapobiega cierpieniu.

Apelujemy do czynników decyzyjnych, aby bezzwłocznie podjęły kroki niwelujące niekorzystne skutki orzeczenia Trybunału. Rozwiązania powinny uwzględniać rzetelną wiedzę naukową, obiektywną ocenę sytuacji rodzin wychowujących niepełnosprawne lub nieuleczalnie chore dzieci oraz niezbywalne prawa kobiet do decyzji o swoim życiu.

Stanowisko przyjęto w głosowaniu tajnym za pomocą środków elektronicznych. W głosowaniu wzięło udział 47 osób na 62 uprawnione. Za przyjęciem stanowiska głosowało 25 osób, przeciw – 10 osób, wstrzymało się od głosu – 12 osób.