Publikacja naukowców z Instytutu Biologii Środowiskowej w czasopiśmie Ecology

19 09 2025

Agnieszka Rudak, Halina Galera i Maciej Wódkiewicz z Instytutu Biologii Środowiskowej opublikowali w „Ecology” artykuł pt. Is Poa annua a Skin-Changer? Annual–Perennial Life History Shift Enables the Species to Conquer Antarctica. Jest to kolejna publikacja tego zespołu, dotycząca inwazji wiechliny rocznej (Poa annua L.) w Antarktyce i badań populacyjnych tego gatunku.

Wiechlina roczna jest najczęstszą rośliną inwazyjną w polarnych i subpolarnych ekosystemach lądowych półkuli południowej. Gatunek powszechnie uważa się za jednoroczny, jednak wiadomo, że przynajmniej niektóre osobniki mogą żyć dłużej niż jeden sezon wegetacyjny. W szczególnie trudnych warunkach środowiska, wydłużony cykl życiowy może mieć duże znaczenie dla sukcesu inwazji P. annua w Antarktyce i Subantarktyce.

Celem pracy było wyjaśnienie, czy zdolność wydłużenia cyklu życiowego występuje tylko w niektórych populacjach wiechliny rocznej, czy też jest to cecha charakteryzująca cały gatunek. Badano osobniki reprezentujące osiem populacji pochodzących z czterech kontynentów. Przeprowadzono eksperyment typu common garden, odtwarzając warunki klimatyczne panujące w Antarktyce. Rośliny uprawiano przez dwa antarktyczne sezony wegetacyjne, rozdzielone okresem, w którym symulowano warunki zimowe.

Eksperyment wykazał, że wiechlina roczna jest zdolna do wydłużenia cyklu życiowego, i to niezależnie od pochodzenia populacji. We wszystkich badanych populacjach u roślin zdolnych do przetrwania zimy zaobserwowano korzenie przybyszowe rozwijające się w dolnych węzłach. Zjawisko to wskazuje, że organem przetrwalnym u tego gatunku są nasadowe odcinki pędów.

Opisane w pracy badania udowadniają, że w trudnych warunkach antarktycznych wiechlina roczna może wykazywać co najmniej dwuletni cykl życiowy. Cecha ta występuje w skali całego gatunku, determinując jego wysoki potencjał inwazyjny. Oznacza to poważne zagrożenie dla obszarów znajdujących się poza poziomymi i pionowymi granicami zasięgu P. annua, szczególnie w warunkach globalnych zmian klimatycznych.