Niezwykłe duety w świecie ptaków

29 07 2025

Śpiew w duetach to domena ptaków wróblowych zamieszkujących strefę tropikalną, gdzie długotrwałe więzi partnerskie pozwalają na coraz lepsze dopasowanie pieśni między partnerami. Okazuje się jednak, że istnieją gatunki ptaków zdolne do tworzenia niezwykle precyzyjnych duetów bez potrzeby wcześniejszego „trenowania” z partnerem. Można je spotkać także w Polsce.

Jednym z takich gatunków jest zielonka (Zapornia parva), której mechanizm i funkcję śpiewu zbadali dwaj naukowcy: Jan Jedlikowski z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Paweł Ręk z Wydziału Biologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Badacze opublikowali swoje wyniki w prestiżowym czasopiśmie „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”.

U ptaków wróblowych koordynacja śpiewu w duecie wymaga czasu – partnerzy zapamiętują nawzajem swoje repertuary oraz kolejność wydawanych sylab, aby z czasem coraz lepiej dopasować swoje głosy (głos to u ptaków pojedynczy element wokalny) w naprzemiennym duecie. Dzięki temu odstępy między głosami partnerów wynoszą zwykle od 50 do 200 milisekund. Co ciekawe, w przypadku zielonki odstępy te wynoszą zaledwie 14 milisekund, a ptaki potrafią śpiewać w idealnie skoordynowanym duecie, osiągając tempo 30 głosów na sekundę. Badacze wykazali również, że zielonki potrafią zsynchronizować swój śpiew z zupełnie obcym osobnikiem, co wskazuje, że duet może powstać niemal natychmiast po utworzeniu pary.

Tak dokładne dopasowanie głosów przy tak szybkim tempie śpiewu, możliwe jest poprzez dopasowanie rytmu i tempa wydawanych głosów. Okazuje się, że głos zielonek używany w duecie ma bardzo stałe tempo, co pozwala ptakom przewidzieć, kiedy nastąpi przerwa pomiędzy głosami partnera. Zgranie rytmu i tempa dwóch głosów już na początku duetu umożliwia ptakom stworzenie jednego z najszybszych duetów w świecie zwierząt.

Badacze wskazują również, że wytworzenie duetu z tak szybkim tempem śpiewu jest możliwe jedynie wtedy, gdy ptaki znajdują się dosłowie tuż obok siebie. Autorzy pracy sugerują zatem, że informacja zakodowana w duecie może dotyczyć dystansu między partnerami. Jest to jednak tylko jedna z kilku hipotez, której potwierdzenie wymaga przeprowadzenia dalszych badań.

Oryginalna praca: https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspb.2025.1100

Zdjęcie: Dariusz Ratajczyk