Typifikacja nazw taksonów opisanych przez Hannę Czeczott

21 08 2025

W czasopiśmie „Taxon” ukazała się publikacja poświęcona typifikacji nazw taksonów roślin opisanych przez Hannę Czeczott – wybitną polską botaniczkę, znaną przede wszystkim z badań nad florą kopalną, ale także z prac florystycznych i systematycznych. Autorami artykułu są dr Maja Graniszewska i dr hab. Barbara Sudnik-Wójcikowska z Wydziału Biologii UW oraz dr Kamil Frankiewicz, który od października br. rozpocznie pracę w zielniku Wydziału. Podstawą badań były okazy ze zbiorów Wydziału Biologii UW.

Typifikacja polega na jednoznacznym wskazaniu okazu, tzw. typu nomenklatorycznego, który stanowi punkt odniesienia dla nazwy naukowej taksonu. Dzięki temu możliwe jest stabilne i spójne stosowanie nazw w literaturze naukowej i praktyce przyrodniczej na całym świecie. Brak jasno wyznaczonego typu może prowadzić do nieporozumień i błędnej identyfikacji gatunków.

Hanna Czeczott (1888–1982) urodziła się w Petersburgu jako Hanna Peretiatkowicz. Studiowała na kursach przyrodniczych dla kobiet w Petersburgu, a po powrocie do Polski w 1922 r. pracowała m.in. w Instytucie Botanicznym UJ, a od 1948 r. w Muzeum Ziemi PAN, gdzie utworzyła i kierowała pracownią paleobotaniczną.

Dla jej dorobku taksonomicznego istotne znaczenie miały dwie wyprawy botaniczne do Turcji – od 27 grudnia 1924 r. do 2 marca 1925 r. oraz od 9 czerwca do 16 sierpnia 1925 r. Wzięła w nich udział wspólnie z mężem, gromadząc bogaty materiał roślinny. Na podstawie tych zbiorów opisała 22 nowe gatunki i podgatunki. W zielniku Wydziału Biologii odnaleziono materiał typowy dla 21 taksonów i dokonano ich weryfikacji. Siedem z nich uznano za odrębne gatunki, a pozostałe 14 potraktowano jako synonimy innych taksonów.

Setna rocznica badań Hanny Czeczott w Turcji stała się okazją do uporządkowania tego aspektu jej dorobku naukowego, który ma znaczenie zarówno dla historii botaniki, jak i dla współczesnych badań florystycznych i systematycznych.

Na ilustracji – mapa z trasami obu podróży po Turcji.

Link do publikacji: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/tax.13387