GBIF mówi po polsku

07 03 2025

Studenci Wydziału Biologii i Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego pomagają polskiemu węzłowi GBIF w udostępnianiu danych i informacji z portalu GBIF.org milionom osób mówiących po polsku

Dzięki wysiłkom dziesiątek studentów i pracowników Uniwersytetu Warszawskiego (UW), którzy uczestniczyli w dwóch wolontariackich wydarzeniach tłumaczeniowych w 2024 r. roku, GBIF Polska zakończyła tłumaczenia, czyniąc język polski jedenastym językiem obsługiwanym na GBIF.org.

W czasie maratonu tłumaczeniowego w czerwcu oraz hackathonu tłumaczeniowego w grudniu wolontariusze z Wydziałów Biologii i Neofilologii UW przetłumaczyli blisko 38 tys. słów z języka angielskiego na polski. Zdaniem koordynatora wydarzenia, te imponujące wyniki były możliwe do osiągnięcia dzięki współpracy i zaangażowaniu wielu osób o różnych specjalnościach. Tłumaczenie terminologii technicznej i naukowej odnoszącej się do danych o bioróżnorodności wymagało bowiem wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin.

“Gdy odkryliśmy, że studenci z obu wydziałów biorą udział w zajęciach prowadzonych przez Wojtka Kasprzaka z Wydziału Neofilologii UW, aby nauczyć się angielskiego słownictwa dotyczącego różnorodności biologicznej, pomyśleliśmy, że warto dać im więcej możliwości doskonalenia tych umiejętności. Początkowo nie wiedzieliśmy, czego się spodziewać” – powiedziała Julia Pawłowska, zastępca dyrektora Instytutu Biologii Ewolucyjnej UW i ambasadorka otwartych danych GBIF. „Studenci, którzy wzięli udział w pierwszym wydarzeniu, zachęcili nas do zorganizowania drugiego, które przerosło nasze najśmielsze oczekiwania. Liczba zaangażowanych osób prawie się podwoiła” – dodała.

Zaangażowani wolontariusze z całego świata wykonali niemal wszystkie tłumaczenia nadzorowane przez Sekretariat GBIF w ostatnich latach, korzystając ze wsparcia i możliwości bezpłatnej otwartej licencji pochodzącej z platformy do zarządzania tłumaczeniami Crowdin. W niezależnym raporcie z 2023 r. opublikowanym przez Deloitte Access Economics oszacowano, że wartość tłumaczeń i innych nieodpłatnych działań w sieci GBIF wynosi prawie 1 mln euro rocznie. Jeśli przyjmiemy ceny rynkowe, wartość tych wysiłków sięga tysięcy euro, jednak dla wolontariuszy korzyści z nich płynące wykraczają daleko poza względy finansowe.

Jako jeden krajów założycieli GBIF, Polska uczestniczy w sieci od 2001 r. Powstały w 2003 r. i zlokalizowany na UW polski węzeł GBIF odegrał aktywną rolę w promowaniu mobilizacji i wykorzystania danych zarówno w kraju, jak i za granicą. Koordynowana przez polski węzeł GBIF Krajowa Sieć Informacji o Bioróżnorodności obejmuje większość krajowych instytucji naukowych zajmujących się różnorodnością biologiczną. Dodanie nowych polskich tłumaczeń jest tak naprawdę ponownym otwarciem, ponieważ znacznie wcześniejsza wersja witryny GBIF była kiedyś dostępna w tym języku.

W ostatnich latach partnerzy KSIB zrealizowali pięć dużych projektów digitalizacyjnych w ramach rządowego Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Projekty te wygenerowały ogromny wzrost liczby wystąpień gatunków widocznych w GBIF. Mobilizacja danych z polskich instytucji doprowadziła do wzrostu z niecałych dwóch milionów rekordów w 2022 r. do prawie 16 milionów widocznych w GBIF obecnie. Dodatkowym przełomem było uzyskanie finansowania na rozwój działań polskiego węzła GBIF i KSIB, co doprowadziło do uruchomienia programu konsolidacji i podjęcia działań networkingowych, w tym warsztatów na temat GBIF, szkoleń dla managerów danych, rozwoju baz danych i aplikacji internetowych oraz utworzenia Cyfrowego katalogu różnorodności biologicznej Polski.

Wciąż można dołączyć do tłumaczy GBIF. Wolontariusze ci pracują w pięciu oficjalnych językach ONZ (arabskim, francuskim, rosyjskim, chińskim uproszczonym i hiszpańskim), a także japońskim, portugalskim i ukraińskim (wkrótce także czeskim). Osoby zainteresowane mogą wyrazić swoje zainteresowanie, wypełniając formularz wolontariusza GBIF.